Financiering

Beleidsvoornemens treasurybeheer
Het treasurystatuut bevat de lokale spelregels waar het college van burgemeester en wethouders  rekening mee moeten houden bij het aantrekken of uitzetten van geldleningen en het verstrekken van garanties.
Het beleid van de gemeente is gericht op het zoveel mogelijk afdekken van de financieringsbehoefte met kortlopende geld. Dit doet de gemeente zolang de rente op kortlopend geld lager is dan de rente op langlopend geld.

Risicobeheer
Het doel van (financieel) risicobeheer is het beheersen van het renterisico, kredietrisico, liquiditeitsrisico en koersrisico. Voor de gemeente speelt vooral het renterisico en het kredietrisico een rol. De overige risico's spelen in mindere mate een rol, omdat de gemeente slechts een beperkte beleggingsportefeuille (=koersrisico) heeft en relatief gemakkelijke toegang tot de geld- en kapitaalmarkt heeft (= liquiditeitsrisico).

Renterisico
Voor de beheersing van het renterisico zijn in de wet Fido twee normen opgenomen, de kasgeldlimiet en de renterisiconorm.

Kasgeldlimiet
Leningen met een looptijd korter dan één jaar vallen onder de kortlopende schuld.
De kasgeldlimiet stelt dat de gemiddelde omvang van de kortlopende schuld per kwartaal maximaal 8,5% van het totaal van de lasten in de begroting mag bedragen.
De kasgeldlimiet mag je als gemeente overschrijden, maar niet langer dan twee aaneengesloten kwartalen.
Daarna moet tenminste een deel van de kortlopende leningen worden omgezet in langlopende leningen om binnen de grenzen van de kasgeldlimiet te blijven. In 2021 heeft de gemeente in geen enkel kwartaal de kasgeldlimiet overschreden. In 2021voldeed de gemeente daarmee volledig aan de eisen die op basis van wet- en regelgeving aan de gemeente worden gesteld. In 2021 was het dan ook niet noodzakelijk om een langlopende lening aan te trekken. Sterker nog in ieder kwartaal was sprake van zodanige banktegoeden dat schatkistbankieren noodzakelijk was.

In onderstaande tabel ziet u de ontwikkeling van de kasgeldlimiet 2021. De gemeente mocht in 2021 gemiddeld in een kwartaal maximaal € 10,5 miljoen aan kortlopende leningen (= leningen korter dan 1 jaar) hebben.

Renterisiconorm
De jaarlijkse aflossing en renteherziening op de langlopende schulden mag niet hoger zijn dan 20% van het totaal van de lasten in de begroting. Het doel van deze normering is het aanbrengen van voldoende spreiding in de leningenportefeuille. Dit om te voorkomen dat in enig jaar in verhouding veel leningen afgelost en geherfinancierd moeten worden. Wanneer herfinanciering in dat geval tegen een hoger rentepercentage moet geschieden, leidt dit tot hogere rentelasten voor de gemeentelijke begroting en daarmee is sprake van een financieel risico. De renterisiconorm is dus ingesteld om dit risico te beperken.

In onderstaande tabel geeft de gemeente inzicht in de ontstane afwijking ten opzichte van de begroting 2021. Hierbij wordt wel opgemerkt dat de peildatum voor de renterisiconorm ligt op 1 januari van ieder jaar.

De gemeente heeft de renterisiconorm in 2021 niet overschreden. Op grond van de renterisiconorm van ca. € 25,2 miljoen (= stand op 31 december 2021) en onze verplichte aflossingen, resteert de komende jaren nog een ruime marge voordat de norm wordt overschreden.
Kredietrisico
De gemeente loopt financieel risico omdat er leningen zijn verstrekt aan derden en omdat de gemeente garant staat voor aan derden verstrekte geldleningen. Voor de beheersing van het kredietrisico is inzicht in de leningen en de garantiestellingen nodig. Het treasurystatuut bepaalt dat uitsluitend leningen worden verstrekt of garanties worden afgegeven in het kader van de uitoefening van de publieke taak.

1. Uitgezette gelden
De uitzettingen heeft de gemeente verstrekt aan de deelnemingen Vitens en SVN (voor startersleningen), de Lange Dreef CV en enkele kleinere leningen aan derden. In 2021 is de bij BNG uitgezette zero-coupon lening volledig afgelost.
In onderstaande tabel ziet u een overzicht van de omvang van de door de gemeente uitgeleende gelden.

Omdat wij deze gelden hebben uitgeleend aan financieel gezonde partijen, schatten wij het kredietrisico op deze leningen zeer laag in.

2. Garantstellingen (stand per 31 december 2021)
De gemeente staat als eerste of als achtervang garant voor ruim € 245,3 miljoen aan leningen die derden bij een bank hebben aangetrokken. Voor ruim 12,2 miljoen gaat het om leningen waarbij de gemeente als eerste garant fungeert. Hieronder vallen onder andere leningen van de stichting Hoenderdaal Sportaccommodaties (€ 3,1 miljoen) en Woningbouwvereniging Amerongen (€ 6,9 miljoen) Voor het overige is sprake van een 7-tal kleinere leningen voor een totaalbedrag van € 2,2 miljoen.

Ook staat de gemeente als achtervang garant voor een bedrag van ruim 231,6 miljoen aan leningen van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Dit gaat hoofdzakelijk om leningen die verstrekt zijn door de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) (voor 138,4 miljoen) en de Nederlandse Waterschapsbank (NWB) (voor € 50,1miljoen) voor de realisatie van woningbouw. Voor het overige is sprake van andere geldverstrekkers. De kans dat de gemeente als achtervang wordt aangesproken is vanwege de kredietwaardigheid van de WSW nagenoeg verwaarloosbaar.

Tenslotte staat de gemeente als achtervang nog garant voor ruim 1,5 miljoen voor aan particulieren verstrekte geldleningen.

Ten opzichte van de Begroting 2021 is het kredietrisico, ondanks de uitbraak van Covid-19, ongewijzigd gebleven. In onderstaande tabel ziet u de aandelen en andere waardepapieren waarin de gemeente heeft belegd en geven wij inzicht in de totale waarde van de beleggingsportefeuille tegen nominale waarde.

Koersrisico
In onderstaande tabel ziet u de aandelen en andere waardepapieren waarin de gemeente heeft belegd en geven wij inzicht in de totale waarde van de beleggingsportefeuille tegen nominale waarde.

Omdat wij deze gelden hebben uitgeleend aan financieel solvabele partijen, schatten wij het koersrisico op deze beleggingen zeer laag in.

Voor de uitvoering van de gemeentelijke taken is financiering nodig. Voor investeringen in materiële vaste activa (zoals bijvoorbeeld wegen en vastgoed) trekken wij leningen aan omdat deze activa een lange levensduur hebben. De financieringsbehoefte die daaruit voortvloeit, dekt de gemeente meerjarig af. Het aantrekken van nieuwe financiering betekent overigens niet dat de schuldomvang ook met deze bedragen stijgt. De gemeente lost namelijk ook leningen af (die gedeeltelijk  moeten worden geherfinancierd) en daarnaast ontvangt de gemeente aflossingen op uitgezette geldleningen

Schuldpositie

In onderstaande tabel geeft de gemeente inzicht in de ontwikkeling van de schuldpositie ten opzichte van de begroting 2021. Onderscheid wordt gemaakt in bruto- en netto schuld:
• Netto schuld: Bruto schuld – geldelijke bezittingen
• Bruto schuld: Langlopende leningen + Kortlopende schulden + crediteurenvorderingen +   overlopende passiva
• Geldelijke bezittingen: totaal van leningen aan deelnemingen + leningen aan verbonden partijen + leningen aan derden + langlopende uitzettingen + kortlopende uitzettingen + debiteurenvorderingen + liquide middelen + overlopende activa.

In het raadsprogramma staat dat de schuldenlast van de gemeente in de komende raadsperiode verlaagd moet worden.
Bij het vaststellen van de uitgangspunten voor de kadernota 2020 - 2023 besloot de raad hierover het volgende:
●  Eventuele onderschrijdingen van geautoriseerde investeringskredieten komen ten goede aan het aflossen van schulden;
●   Er wordt in 2020 en 2021 meer afgelost, herfinancieringen niet meegerekend, dan er wordt geïnvesteerd;
●   Zowel de bruto als netto schuld moet eind 2020 gestabiliseerd zijn. De bruto schuld mag eind 2020 niet hoger zijn dan 165 miljoen;
●   In 2021 moet een eerste daling van minimaal 2 miljoen voor de bruto en netto schuld evenals een daling van de financiële verplichtingen zichtbaar worden; De schuldenlast wordt gereduceerd door het terugbrengen van specifieke investeringen en verkoop van de ambtswoning.

Bij de begroting 2021 voldeed de gemeente voor het jaar 2020 al grotendeels aan de bij de kadernota geformuleerde uitgangspunten. Op basis van deze jaarstukken blijkt dat zowel de bruto- als de netto schuld niet alleen zijn  gestabiliseerd maar zelfs fors zijn gedaald. De brutoschuld daalt ten opzichte van de begroting met ruim € 14,6 miljoen tot ruim € 150 miljoen. De netto schuld daalt ten opzichte van de begroting zelfs met ruim 21,8 miljoen tot ruim € 125 miljoen. De oorzaak voor deze dalingen ligt vooral in het lagere investeringsvolume dat in 2021, mede als gevolg van Corona, werd gerealiseerd en het voordelige rekeningresultaat over het jaar 2021.

Rentemethodiek en renteresultaat

Voor de toerekening van de betaalde rente maakt de gemeente gebruik van de rente-omslag-methode. Door toepassing van de rente-omslag-methode wordt de rente aan de hand van de stand van de investeringen toegerekend aan de producten in de programmabegroting.

Op basis van de begroting  2021 zou bijna € 2,6 miljoen rente toegerekend worden aan de taakvelden. Op basis van de realisatie 2021 wordt een rentebedrag toegerekend aan de taakvelden van ruim 2,5 miljoen. De afwijking wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de lagere boekwaarde van ruim 10 miljoen ten opzichte van de raming in de begroting 2021.

Het EMU-saldo is het saldo van de inkomsten en uitgaven van de overheid. In het verdrag van
Maastricht is afgesproken dat het EMU-tekort van een land maximaal 3% BBP mag zijn. In
onderstaande tabel is het aandeel van de gemeente in het EMU saldo berekend.