Omgevingswet
De Omgevingswet is wederom uitgesteld. Definitieve datum inwerkingtreding is 1 januari 2023. De totale kosten over alle jaren dat we nu bezig zijn met de OW bedragen € 2.717.000 (tot en met eind 2021). De extra incidentele invoeringskosten 2022 (door het uitstellen van de datum van inwerkingtreding naar 1 januari 2023) bedragen naar verwachting ongeveer € 106.000 (dit is nog exclusief extra incidentele kosten voor werkzaamheden aan het Digitaal Stelsel Omgevingswet). In deze opbouw van de extra incidentele kosten zijn de onduidelijkheden omtrent kosten verschuiving bodemtaken, meerwerk Wet kwaliteitsborging en structurele effecten invoering OW nog niet meegenomen (net als lopende claims, moties en brieven voor compensaties). Er wordt nog onderzocht wat de consequenties van het hernieuwde uitstel zijn op de exploitatiebudgetten. Recent is bekend gemaakt dat het Rijk de claim van € 150 miljoen voor compensatie van incidentele invoeringskosten 2021 van gemeenten inwilligt. Ook voor de daaropvolgende jaren is budget voorzien (conform rapport 'Onderzoek transitiekosten Omgevingswet' KPMG). De Kamer is hierover geïnformeerd. Nog onduidelijk is wat de precieze verdeling en uitkeringsmoment zal zijn.
Alle processen van de minimumlijst (minimale eisen bij invoering van de Omgevingswet) van de VNG voor de Omgevingswet zijn beschreven en gereed. De gemeente werkt op dit moment aan de implementatie van het continu verbeteren van deze processen en procedures. Het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO-LV) op landelijk niveau zijn nog niet voldoende duidelijke en beschikbaar. Dat is ook de belangrijkste reden voor hernieuwd uitstel van de wet. Er zijn nog te veel haken en ogen aan het DSO-LV en de koppeling met gemeentelijke software applicaties.
In 2021 heeft de gemeente een standaard Omgevingsplan aangeschaft waardoor we konden besparen op de inzet om de Bruidsschat Heuvelrug (regels die verhuizen van het Rijk naar de gemeente en landen in het tijdelijke deel van het Omgevingsplan) pas te maken en konden we versnellen op het Omgevingsplan. De gemeente kan daardoor ook eerder starten met leren in de nieuwe werkwijze wat belangrijk is in de om de overgangsperiode tot aan de definitieve wet makkelijker door te komen.
Voor het instrument Omgevingsprogramma's (een programma is een uitwerking van het te voeren beleid en daarmee een vertaling naar de uitvoering) is de gemeente gestart om te onderzoeken of en voor welke urgente opgave we dit als organisatie willen.
Voor het (ver)bouwen is meestal een vergunning nodig. De gemeente wil een aantal eenvoudige activiteiten vergunningsvrij maken. Hiervoor is een uitvoeringskader (checklist) opgesteld en de uitwerking daarvan krijgt zijn basis in het eerste plangebied Amerongen waar we mee gestart zijn als pilot. Het definitieve omgevingsplan wordt stapsgewijs opgebouwd en de kern Amerongen is het eerste deel daarvan.
De structurele effecten van de beleidskeuzes worden in beeld gebracht. Dit blijft een continue maar ingewikkeld proces. We sluiten aan bij de systematiek van de VNG.
De gemeente blijft koersen op huidige planning (1 juli 2022 minimale eisen gereed en randvoorwaarden borging ingeregeld). Er is daardoor meer oefentijd beschikbaar (wat hard nodig is omdat de DSO-LV nog veel haken en ogen kent).
Wet kwaliteitsborging (Wkb)
Door het uitstel van de inwerkingtreding van de Omgevingswet is ook de invoering van de Wkb uitgesteld.
In 2021 is gewerkt aan een goede voorbereiding op de Wkb. Er zijn werkprocessen opgesteld en een proefproject gestart om ervaring op te kunnen doen. Daarnaast is deelgenomen aan een regionaal netwerk waarin kennis en ervaring wordt uitgewisseld.
Wonen
In 2021 is de invulling van enkele in de inventarisatie inbreidingslocaties genoemde locaties in gang gezet. Verder is in 2021 de toepassing van de doelgroepenverordening voor sociale- en middenhuur woningen en het anti-speculatiebeding waar mogelijk meegenomen in afspraken met projectontwikkelaars. De koop- en huurprijzen zijn geïndexeerd en de eerder vastgestelde Huisvestingsverordening voor de toewijzing van sociale huurwoningen is geactualiseerd gevolgd door het in gang zetten van een wijziging van de bijbehorende beleidsregels. In 2021 is in regionaal verband de Huisvestingsverordening voorzien van een 'update' en is de wijziging van de bijbehorende beleidsregels woonruimteverdeling ingezet. Verder zijn met diverse corporaties wederzijdse prestatieafspraken gemaakt.
In 2021 is een intensievere gesprekscyclus met woningbouwvereniging Vestia opgestart vanwege de slechte status van de Vestia-woningen in Leersum. De gemeente staat nog steeds voor om deze woningen zo spoedig mogelijk over te laten nemen door een lokale partij met als doel de woningen te behouden voor de sociale huursector en het versneld energiezuinig laten maken van de woningen. In samenwerking met Heuvelrug Wonen is een aanvraag ingediend. De aanvraag is afgewezen en de met Heuvelrug Wonen in gang gezette overname van de woningen via deze gezamenlijke constructie is niet haalbaar en we zoeken naar een andere oplossing.
Het raadsvoorstel 'tiny houses' is opgepakt en heeft tot een verkenning van een eerste particuliere initiatief en in vervolg op de motie over het realiseren van sociale en middeldure huurwoningen bij (vervangende) nieuwbouw van scholen zijn de eerste samenwerkingsverkenningen in gang gezet.
Thuis in de wijk
Dit speerpunt is verder uitgewerkt in programma 5 - Transformatie in het sociaal domein.
Duurzaam wonen
De gemeente maakte gebruik van de subsidie Regeling Reductie Energieverbruik (RRE) en de Regeling Reductie Energieverbruik Woningen (RREW) om inwoners te stimuleren hun woning te verduurzamen. De RRE heeft 4.713 gebruikte vouchers voor energiebesparing, 1.670 verzonden offertes voor energiemaatregelen en meer dan 340 energiescans aan huis door de energieambassadeurs opgeleverd.
In 2021 is de Transitievisie Warmte vastgesteld. Hierin is beschreven op welke manier de gemeente wijken stimuleert om zich voor te bereiden op het overschakelen naar een duurzame, aardgasvrije warmtebron. De eerste stap daarin is het verlagen van de warmtevraag. We zijn begonnen met de voorbereidingen voor de wijkaanpakken om dit in gang te zetten. Daarnaast is gestart met het bouwen van een dashboard waarop per wijk te zien is wat het energiegebruik is, zodat we de voortgang kunnen bijhouden. Ook is gestart met een project om te onderzoeken op welke manieren woningeigenaren financieel ontzorgd kunnen worden, om de energietransitie betaalbaar te maken.
Bestemmingsplan Recreatieterreinen en beleidsnota Niet-recreatief gebruik
Op 4 oktober 2021 is het Bestemmingsplan Recreatieterreinen vastgesteld door de raad voor 20 recreatieterreinen in de gemeente. Het bestemmingsplan heeft een kwaliteitsverbetering op deze terreinen mogelijk gemaakt waarbij er ook duidelijke regels zijn opgenomen om de natuurlijke waarden en het groene karakter te beschermen.
De voorbereidingen voor de aanpak tegen permanente bewoning, met de menselijke maat, op recreatieterreinen zijn begonnen en zullen in 2022 concreet worden.
Herbestemming Marinierskazerne Doorn
Nadat de Staatssecretaris de Tweede Kamer heeft ingelicht op 20 januari 2021 dat de Marinierskazerne in Doorn vrijkomt (maar niet voor 2028) hebben wij de ondertekening van de verlenging van de intentieovereenkomst voorbereid.
Stikstofopgave
We nemen deel in de taskforce stikstof van de provincie Utrecht waarin een gebiedsgerichte aanpak van het stikstofprobleem wordt uitgewerkt. De Provincie pakt dit gebiedsgericht aan. In onze gemeente hebben we te maken met twee gebieden die zich concentreren rondom de Natura 2000 gebieden Kolland & Overlangbroek en de Rijntakken. Hiervoor is een is een ambtelijke begeleidingsgroep Kolland & Overlangbroek en Rijntakken ingericht waarin de gemeente deelnemer is. Het doel is de stikstof in dit gebied terug te dringen. Met onze agrarische ondernemers en belangenverenigingen hebben we reguliere overleggen gevoerd over de ontwikkelingen in het buitengebied. Ook bieden wij de agrariërs een vaste contactfunctionaris.
Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH)
In 2021 heeft het NPUH, naast het Mountainbikevignet, het ruitervignet geïntroduceerd. Onze deelname aan het succesvolle Heuvelrug Tuinen is voortgezet. Ook heeft de Blauwe Agenda vorm gekregen en hebben we gewerkt aan de uitbreiding van de samenwerking zodat de Stichting financieel robuuster wordt. De mogelijkheden om een NPUH fonds op te richten zijn succesvol verkend. Het NPUH heeft bij de valwind in Leersum een belangrijke coördinerende rol gespeeld en voor eenduidige communicatie gezorgd. De motie voor structurele steun aan Nationale Parken die onze gemeente in het VNG-congres heeft ingediend, heeft er toe geleid dat er inmiddels gesprekken plaatsvinden tussen IPO en Rijk en dat de Nationale Parken landelijk op de agenda staan. Onze ombuigingsopgave 2021 op projectniveau is gerealiseerd en is opgevangen door externe subsidies, die het Nationaal Park heeft gedaan.
Cultuurhistorische waardenkaart
De cultuurhistorische waardenkaart is afgerond en de beleidsregels zijn in voorbereiding voor vaststelling. De provinciale subsidie is maximaal ontvangen.
Monumenten en duurzaamheid
De Energieambassadeurs zijn in positie gebracht om eigenaren van monumentale woonhuizen op weg te helpen met passende oplossingen.
De brochure Monumenten en duurzaamheid op de Utrechtse Heuvelrug is vastgesteld en digitaal raadpleegbaar via de gemeentelijke website: https://www.heuvelrug.nl/_flysystem/media/brochure-monumenten-en-duurzaamheid-op-de-utrechtse-heuvelrug.pdf
Biodiversiteit
Om de biodiversiteit te verbeteren zijn er broedplaatsen voor biodiversiteit gehouden en is deelname aan de beedeals en het platform kleine landschapselementen voortgezet. Met onze deelname in Heuvelrugtuinen stimuleren we dat burgers gifvrij en biodivers met inheemse soorten te tuinieren. De gemeente maait op plekken in de gemeente minder voor meer biodiversiteit. Ook zijn er broedplaatsen georganiseerd voor de aanplant van 50.000 bomen in de gemeente. Hierbij zijn initiatieven geïnventariseerd voor meer dan 50.000 bomen. Daarnaast is de bomenverordening geactualiseerd waarmee we hebben voorgesorteerd op een nieuw groenbeleid, waaronder herplantbeleid
Samenwerking Kromme Rijn streek
In de Stuurgroep Kromme Rijn Streek werken we met andere gemeenten samen aan het Kromme Rijn en Langbroekerweteringlandschap. We hebben meegewerkt aan Kleine Landschapselementen, Groen aan de buurt, maatregelen voor een groenblauwe dooradering, de beedeals uitgevoerd en gewerkt aan een eetbaar landschap. Bij Driebergen wordt een voedselbos aangelegd.
U10
Regionaal is in U10 verband het Integraal Ruimtelijk Perspectief (IRP) door de gemeenteraden vastgesteld. We nemen bestuurlijk en ambtelijk deel in de bestuurstafel Groen en Landschap en ervoor gezorgd dat dit een prominente positie gekregen in het IRP heeft gekregen.
Groen Groeit Mee
Vanuit de bestuurstafel Groen en Landschap zijn we ambtelijk en bestuurlijk vertegenwoordigd in Groen Groeit Mee. In 2021 is er gestart met fase 2, de uitwerking van de opgaven en financiering en is een pact opgesteld waarin partijen hun ambitie vastleggen om groen randvoorwaardelijk en evenwichtig te laten meegroeien met verstedelijking en mobiliteit.
Provinciaal Ruimtelijk Beleid
De provincie heeft in haar vorig jaar vastgestelde omgevingsvisie en de interim provinciale omgevingsverordening (interim-POVER) meer flexibiliteit verwerkt bij de mogelijkheden om woningen te bouwen buiten de rode contouren. Hoewel onze gemeente vooral zoekt naar mogelijkheden voor woningbouw binnen de rode contour, is het duidelijk dat de provincie nog steeds voorwaarden stelt voor het ontwikkelen buiten de rode contour. Dat geldt ook voor eventuele ontwikkelingen buiten de rode contour, zoals bijvoorbeeld voor woningbouw in de kernrandzone. Voor de provincie is in het geval van ruimtelijke ontwikkelingen, naast aspecten als bijvoorbeeld mobiliteit en effecten op natuur en cultuurhistorie, versterking van ruimtelijke kwaliteit een belangrijk aandachtspunt bij, en een belangrijke voorwaarde voor, medewerking aan plannen.
