Inleiding en achtergrond
De gemeente Utrechtse Heuvelrug heeft met 2 ombuigingsprogramma's een pakket aan maatregelen vastgesteld bij de begroting 2019 respectievelijk 2020 om de begroting in de raadsperiode 2018-2022 gefaseerd in evenwicht te brengen. De ombuigingen zijn daarmee taakstellend verwerkt en onderdeel van de begrotingen vanaf 2019 resp. 2020, eventueel tot het moment dat de raad deze heroverweegt. Deze ombuigingsprogramma's hebben de naam spoor 2 respectievelijk spoor 3 gekregen.
In 2018 was vooruitlopend op deze programma's de taskforce Sociaal Domein gestart met als voornaamste doelstelling om de uitgaven voor vooral jeugdhulp en in mindere mate Wmo terug te dringen in relatie tot de ontvangen Rijksmiddelen.
De ombuigingen bestaan uit maatregelen die als doel hebben de lasten te verlagen of baten te verhogen. Om de aangepaste begroting te realiseren, zijn concrete acties en maatregelen nodig om dit te bewerkstelligen.
Voor 2021 waren de oorspronkelijke bedragen van de ombuigingen als volgt:
Ombuigingsprogramma | Taakstelling 2021 |
|---|---|
taskforce SD | € 2.600.000 |
spoor 2 (begroting 2019) | € 1.005.000 |
spoor 3 (kadernota 2020) | € 2.600.046 |
ombuigingen na kadernota (begroting 2020) | € 1.548.000 |
Totaal | € 7.753.046 |
Voor het volledige overzicht van de vastgestelde ombuigingen in de periode 2020-2023, verwijzen wij naar de begroting 2020.
Met de raad is afgesproken over de voortgang van de ombuigingstaakstellingen te rapporteren via de bestuursrapportages en in de jaarrekening. In 2022 bereiken de ombuigingen de maximale omvang en wordt voor het laatste jaar gerapporteerd over de realisatie.
Resultaat 2021
In deze paragraaf is gerapporteerd over de ombuigingen die gerealiseerd moesten worden tot en met 2021 voor zover niet eerder gerapporteerd in jaarrekeningen. Ombuigingen die niet gerealiseerd zijn, leiden tot een financieel nadeel t.o.v. de begroting.
Ombuiging | Omschrijving | Taakstelling | Realisatie | Verschil | Status |
|---|---|---|---|---|---|
2.1 (vanaf 2020) | Optimaliseren digitale dienstverlening (uitbesteden documenten) | 21.000 | 21.000 | - | incidenteel gerealiseerd op alternatieve wijze; ombuiging uitgesteld (van 2020) naar 2022 tezamen met ombuigingen 2.2 en 2.3. |
2.2 (vanaf 2019) | 2. Optimaliseren digitale dienstverlening (100% digitale workflow) | 14.000 | 14.000 | - | incidenteel gerealiseerd; ombuiging uitgesteld van 2020 naar 2022 (2.1, 2.2, 2.3) |
2.3 (vanaf 2020) | 3. Optimaliseren digitale dienstverlening (aanpassen beleid telefonie) | 100.000 | 100.000 | - | incidenteel gerealiseerd; ombuiging uitgesteld van 2020 naar 2022 (2.1, 2.2, 2.3) |
2.8 (vanaf 2020) | Innovaties sociaal domein | 250.000 | - | n.v.t. | vervallen en af geraamd door nieuwe ontwikkelingen Rijksmiddelen Jeugdwet en besluitvorming raad in bestuursrapportage 2021. |
Storting in reserve sociaal domein | -150.000 | - | n.v.t. | idem. | |
2.16 (vanaf 2019) | aframen kosten leges | 40.000 | 8.000 | -32.000 | 20% gerealiseerd. Legesopbrengsten zijn niet direct beïnvloedbaar en derhalve is taakstelling onvoldoende te realiseren. |
3.26 (vanaf 2020) | Receptie cultuurhuis | 35.000 | 35.000 | - | incidenteel gerealiseerd door niet invullen vacature. |
3.29 (vanaf 2021) | Consultatiebureaus | 60.000 | 60.000 | - | gerealiseerd door aanpassing huurcontract/aframing budget. |
3.30 (vanaf 2021) | Maatschappelijk vastgoed bibliotheek | 37.343 | 37.343 | - | gerealiseerd via aanpassing subsidie. |
G (vanaf 2020) | Straatverlichting | 150.000 | 150.000 | - | alternatief gerealiseerd; aanbesteding uitgesteld naar 2022. |
H (vanaf 2020) | Inkoop | 100.000 | (S) 26.000 | - | Structureel gerealiseerd voor € 26.000 vanaf 2020, en incidenteel voor € 74.000 in 2021. |
I (vanaf 2020) | (verhoging) inkomsten uit reclamezuilen/abri's | 44.000 | 44.000 | - | Gerealiseerd in 2021. |
task force SD (vanaf 2020) | inkomsten verhogende maatregelen | 1.600.000 | 1.600.000 | - | gerealiseerd |
task force SD (vanaf 2020) | MKBA POH en basishulp | 770.000 | - | n.v.t. | vervallen, zie 2.8. |
task force SD (vanaf 2020) | MKBA inkoop en contractmanagement en overig | 230.000 | - | n.v.t. | vervallen, zie 2.8. |
Toelichting
2.1 -2.3 Ombuigingen Publieksdiensten
Er zijn 3 ombuigingen (2.1-2.3) vastgesteld voor Publieksdiensten voor een bedrag van in totaal € 135.000 (2021) en € 153.000 (vanaf 2022). Hiervan is de ombuiging m.b.t. de uitbesteding van documenten van € 21.000 in 2021 incidenteel gerealiseerd door alternatieve maatregelen. De oorspronkelijke maatregelen voor deze ombuiging zijn nog niet volledig geëffectueerd en opnieuw uitgesteld, door onder meer gewijzigde omstandigheden als gevolg van corona sinds maart 2020. In 2022 wordt onderzocht hoe deze maatregel of een alternatief structureel kan worden gemaakt.
2.8 Innovaties sociaal domein en taakstelling Taskforce Sociaal Domein
Wij verwijzen hiervoor naar de uitgebreide toelichting op de ontwikkeling "Ombuigingsopgave sociaal domein in relatie tot realistisch begroten" in Programma 5 Transformatie in het Sociaal Domein. Voor deze paragraaf volstaan wij met de opmerking dat deze ombuiging is bijgesteld en vervallen.
2.16 Extra leges baten
De ombuiging om structureel meer leges bij uitgifte van reisdocumenten te realiseren (€ 40.000) is niet gerealiseerd. Door begrotingswijzigingen (aframingen per saldo € 50.000) op basis van de ontwikkeling van de leges in de periode 2019 tot nu, is het resultaat eind 2021 negatief. Volume en tarief van leges zijn niet te beïnvloeden door de gemeente, en daarom is het advies dergelijke ombuigingen niet in een taakstelling op te nemen in het vervolg.
G Straatverlichting
De taakstelling voor straatverlichting is (incidenteel) gerealiseerd door verlaging van het budget en met bestaand beleid. De maatregel om de kosten blijvend te beheersen wordt gerealiseerd door vernieuwing van lichtmasten en vervanging met energiezuinige (LED-)armaturen. Hiervoor wordt een aanbesteding gedaan in 2022. Dit is vastgesteld met raadsvoorstel 2021-379.
H Inkoop
De resterende taakstelling van € 74.000 structureel is in 2021 incidenteel gerealiseerd met de in de begroting opgenomen middelen om tegenvallers op te vangen. In 2022 wordt verder gezocht naar mogelijkheden om de taakstelling te realiseren door kostenbeheersing.
Overige informatie
Bij de begroting 2021 is rekening gehouden met het mogelijk niet realiseren van de taakstellingen op de ombuigingen in 2021 door het opnemen van een stelpost van € 600.000. Deze post voor € 500.000 gebruikt voor de niet-gerealiseerde ombuiging op jeugdzorg (2.8) te compenseren. Er resteerde nog een bedrag van € 100.000 dat is aangewend voor de niet gerealiseerde resterende taakstelling op inkoop. Het restant (€ 26.000) is vrijgevallen in het resultaat en verantwoord in programma 12 Middelen en Ondersteuning.